Próbna lista ofiar nalotu niemieckiego lotnictwa na pociąg ewakuacyjny z Krotoszyna, w Kole 2 IX 1939 r.

Szczegóły

środa, 31 październik 2012

Nawiązując do materiału  „Spotkanie związane z upamiętnieniem ofiar nalotu na pociąg ewakuacyjny w Kole” z  9 października br., publikujemy pierwszą wstępną listę osób, które zginęły w Kole 2 IX 1939 r. jako pasażerowie pociągu ewakuacyjnego. W 1939 r. w  związku możliwością wojny  z III Rzeszą przewidywano sformowanie pociągów ewakuacyjnych dla rodzin wojskowych, policjantów, urzędników, kolejarzy, pocztowców, które miały dotrzeć  na przewidywane zaplecze frontu. Z Krotoszyna pociąg odjechał 1 września w godzinach popołudniowych, jego trasa prowadziła przez Koźmin, Jarocin, Konin. 2 września ok. godziny 15.00 podczas postoju w pobliżu dworca kolejowego w Kole został najpierw zbombardowany przez samoloty niemieckie, a następnie pasażerowie pociągu  zostali ostrzelani przez lotników z broni pokładowej. Z tego transportu zginęło co najmniej sto kilkadziesiąt osób oraz dalszych  kilkadziesiąt, które zmarły z powodu ran w szpitalu w Kole. Dalsza trasa pociągu wiodła przez Warszawę do miejscowości Narol pod Lwowem. Poszukiwanie ofiar nalotu jest związane z planowaną budową pomnika na cmentarzu parafialnym w Kole na zbiorowej mogile ( 3 X br. wybrano już projekt tego pomnika w konkursie zorganizowanym przez władze Koła  ). Ważnym elementem pomnika będą tablice z nazwiskami ofiar. Stąd podjęta akcja ustalania i weryfikacji nazwisk.

Najważniejszym dla nas źródłem danych jest wyciąg z księgi aktów zgonu z USC w Kole sporządzony 29 kwietnia 1959 r., znajdujący się w zbiorach Muzeum Regionalnego im. H. Ławniczaka w Krotoszynie. Z dokumentu wynika, że 3 września 1939 r. w kancelarii parafii św. Krzyża w Kole zjawił się st. przod. policji Antoni Gąsiorkiewicz i oświadczył, że pochowano tego dnia w zbiorowej mogile zwłoki 100 ofiar, które zginęły w czasie bombardowania przez samoloty niemieckie stacji kolejowej w Kole ( A. Gąsiorkiewicz w piśmie z 18 listopada 1959 r. podaje liczbę ofiar 111). 

LISTA OSÓB - POBIERZ (plik PDF)

Brakuje jeszcze nazwisk  25, może 50 osób.

Dziękujemy za informacje od rodzin osób, które zginęły lub osób, które przeżyły nalot lotnictwa niemieckiego na pociąg ewakuacyjny z Krotoszyna. Pozwoliły uzupełnić listę ofiar o osoby dotychczas nieznane, ustalić poprawną pisownię nazwisk, uzupełnić ich imiona, czy potwierdzić nazwiska już znane z innych źródeł. Odpowiedziały na nasz apel o uzupełnienie danych, przekazały fotografie, przekazały relacje własne czy rodziny:  Krystyna Kędzierska-Jasińska, Maria Jędrzejczak, Aleksander Łopaczyk, Zbigniewa Zelba – Tymofijczyk, Leokadia Fleischer z d. Brzezicha, Jolanta Marchlewska, Wiesław Skotarek,  Krystyna Wiśniewska z d. Rapior, które jako dzieci jechały tym pociągiem. Ponadto informacje przekazali: Marian Skotarek,  Czesław Bielawny, Bożena Leydy, Romuald Kubiak, Jolanta Podziemska, Walerian Piotrowski, Bogdan Chytrowski,  Jan Grzywaczewski, Barbara Nadstawska, Maria Pawlicka z d. Mocydlarz,  Wiesława Zalewska, Patryk Bardzik, Elżbieta i Lech Garczyńscy, Monika Menzfeld – Czubak, Piotr Mikołajczyk, Urszula Nowak, Alicja Banaszek, Michał Ciesielski,  Edmund Kałmucki, Zdzisław Dudek, Monika i Zenon Voelkelowie, Andrzej Skrzypczak,  Zenon Świderski, Janina Lepiarz z d. Markiewicz. Prosimy o dalszą pomoc uzupełnianiu listy ofiar,  w odtwarzaniu dziejów tego transportu, dalszych losów rodzin ewakuujących się tym pociągiem. 

Zdjęcia przedstawiają zbiorową mogiłę na cmentarzu parafialnym w Kole, starsze z II połowy lat 40-tych ( ze zbiorów Jolanty Podziemskiej), drugie z 2009 r.(z archiwum A. Korsaka).