Spotkanie poświęcone budowie pomnika w Kole
- Szczegóły
- poniedziałek, 09 czerwiec 2014
Ze strony Koła w spotkaniu wzięli udział: Tomasz Nuszkiewicz – sekretarz Urzędu Miejskiego, Marek Matusiak – inspektor w wydziale infrastruktury technicznej, Grzegorz Mokrzycki – przewodniczący Stowarzyszenia Przyjaciół Miasta Koła nad Wartą, Kazimierz Kasperkiewicz – regionalista. Krotoszyn reprezentowali: Julian Jokś – burmistrz, Ryszard Czuszke – zastępca burmistrza, Michał Kurek – naczelnik wydziału gospodarki komunalnej, ochrony środowiska i rolnictwa, Jerzy Janicki – zastępca naczelnika wydziału oświaty i spraw społecznych, Sylwia Nawrocka - wydział promocji, przedsiębiorczości oraz Antoni Korsak – Towarzystwo Miłośników i Badaczy Ziemi Krotoszyńskiej. Przedyskutowano sprawy związane z planowaną uroczystością odsłonięcia pomnika w Kole: uzgodniono treść napisów, program uroczystości.
Burmistrz Krotoszyna potwierdził, że planowany jest przyjazd delegacji krotoszyńskiej (rodzin ofiar, osób, które przeżyły nalot, samorządowców, młodzieży itd. – ok. 200 osób) specjalnym pociągiem retro. Samorządy gmin naszego powiatu i starostwo krotoszyńskie zapewniły środki na ten pociąg. Ponieważ istotnym elementem pomnika będą tablice z nazwiskami ofiar nalotu, w prasie w Kole i Krotoszynie oraz na stronach internetowych będą publikowane listy ofiar. W porównaniu z ogłaszanymi wcześniej wykazami ofiar, obecna lista zawiera więcej kilkanaście nazwisk, dzięki informacjom rodzin, zainteresowanych osób, regionalistów – za które bardzo dziękujemy. W związku z tym, że wykonawca pomnika czeka na ostateczną listę ofiar, aby móc wykonać tablice z nazwiskami, zwracamy się z prośbą do mieszkańców powiatu krotoszyńskiego o dalszą pomoc w ustaleniu nazwisk ofiar, ich wieku, prosimy o uzupełnienia, uwagi, fotografie (do 18 czerwca).
W kolejnym tygodniu podana zostanie w prasie, w internecie lista osób, które przeżyły nalot (mamy już ponad 150 nazwisk). Prosimy więc o zgłaszanie danych osób, rodzin podróżujących tym pociągiem ewakuacyjnym, udostępnienie dawnych zdjęć zbiorowej mogiły w Kole oraz dalszych informacji o tym zdarzeniu. W drugiej połowie roku będzie wydana przez TMiBZK publikacja poświęcona losom ewakuowanych mieszkańców powiatu krotoszyńskiego, włącznie z informacją z uroczystości odsłonięcia pomnika w Kole.
***
W 1939 r., w związku z napiętą sytuacją w stosunkach z III Rzeszą, przewidywano sformowanie pociągów ewakuacyjnych dla rodzin kolejarzy, pocztowców, urzędników, wojskowych, policjantów na przewidywane zaplecze frontu. Z Krotoszyna pociąg odjechał w godzinach popołudniowych 1 września, jego trasa prowadziła przez Koźmin, Jarocin, Konin. 2 września podczas postoju w pobliżu dworca kolejowego w Kole został najpierw zbombardowany przez samoloty niemieckie, a następnie pasażerowie pociągu zostali ostrzelani przez lotników z broni pokładowej. Z tego transportu zginęło co najmniej sto kilkadziesiąt osób oraz dalszych kilkadziesiąt, które zmarły z ran w szpitalu w Kole, w Koninie.
Dalsza trasa pociągu wiodła przez Warszawę do miejscowości Narol, Rawa Ruska, Żółkiew, Turynka w województwie lwowskim. Większość ewakuowanych rodzin rozmieszczona została w Turynce, Narolu, a następnie wróciła z wojennej tułaczki do swoich miejscowości do końca 1939 roku.
Lista ofiar Koło 2 IX 1939 r. (niepełna)
1. Andrzej Andrzejewski
2. Marcjanna Antczak
3. Jan Bardzik
4. Zofia Bąkowska z d. Voelkel
5. Antoni Berski
6. Władysława Bielawna
7. Franciszka Bilska
8. Marian Borecki
9. Maria Brzezicha
10. Stefan Bujakiewicz
11. Adam Chudzikowski
12. Jan Chudzikowski
13. Ignacy Chytrowski
14. Stanisław Cichowski,
15. Franciszek Cichy
16. Michał Cieślak
17. Jan Czajka
18. Wawrzyniec Czapczyński
19. Władysław Czorga
20. Czesław Dera
21. Florian Dera
22. Józef Dera
23. Katarzyna Dera
24. Franciszek Drygas
25. Kazimierz Drzewiecki, zam. Radłów
26. Władysław Dudkowiak
27. Katarzyna Dziedzic
28. Paulina Dziuba
29. Waleria Dziuba
30. Władysław Flejszman
31. Helena Frantz
32. Stefania Garczyńska
33. Władysław Gawroński, kpr. 3 pułk lotniczy
34. Józef Gilarek, zam. Koło
35. Agnieszka Helińska
36. Jan Heliński
37. Alojzy Kałmucki
38. Irena Kałużna
39. Juliusz Kaus, zam. Przesieka
40. Kazimierz Kaźmierczak, zam. Koło
41. Stanisław Kierzek
42. Olgierd (Bernard) Kierzek
43. Zygfryd Kierzek
44. Władysław Kopecki
45. Anna Koronna
46. Franciszka Koronna
47. Aniela Kowalczyk
48. Helena Krańcowa
49. Henryka Maria Krawczyk
50. Wincenty Krzysztofiak
51. Franciszek Kwieciński
52. Mieczysław Latuszek
53. Wanda Lisiecka
54. Leokadia Markiewiczowa
55. Jerzy Markiewicz
56. Stanisław Markiewicz
57. Franciszek Marszałek
58. Marian/ Józef Matecki
59. Stanisław Matecki
60. Gertruda Matecka
61. Piotr Michalak
62. Michalczyk Władysława
63. Mikołajczyk Kazimierz
64. Juma Miller, zam. Kalisz
65. Jan Mocydlarz
66. Joanna Nowak
67. Józef Nowak
68. Nowak Maria
69. Nowicki Bernard, zam. Poznań
70. Antoni Olejnik
71. Józef Paluszek
72. Aniela Palusińska, zam. Koło
73. Stanisława Palusińska
74. Józef Panek
75. Paszek
76. Edward Paszkiewicz
77. Stefan Paterczyk
78. Płaczek
79. Stanisława Płaczkowa
80. Zygmunt Politowski
81. Leonard Pospiech
82. Emilian Pustowójt
83. Edmund Rapior
84. Janina Rapior
85. Helena Jadwiga Ratajczyk
86. Jan Sielski
87. Franciszek Skrzypczak
88. Józef Skrzypczak
89. Maria Skrzypczak
90. Emil Skweres vel Skeres, zam. Brończyn, gm. Błaszki
91. Agata Słonka
92. Władysław Sobczak, zam. Koło, kolejarz
93. Sobczak
94. Sobczak
95. Józef Sobiś
96. Władysław Srótowski
97. Marcin Stachowiak
98. Zofia Stachowiak
99. Aleksander Stoszko
100. Wojciech Statkiewicz
101. Henryk Szcześniak
102. Wacław Szkudlarek
103. Maria Szkudłapska z d. Rytter
104. Henryk Szkudłapski
105. Zygmunt Szkudłapski
106. Bolesław Sztefek
107. Franciszek Sztefek
108. Lech Sztefek
109. Mieczysław Sztefek
110. Maria Śliwińska
111. Józef Wechman
112. Stefania Wenta
113. Anna Wenta
114. Romuald Woszczyński lat 11
115. Eugeniusz Woszczyński lat 5
116. Hieronim Woszczyński lat 3
117. Florian Wyrzykowski
118. Józef Ziembiński
W dalszym ciągu Towarzystwo Miłośników i Badaczy Ziemi krotoszyńskiej prowadzi zbiórkę publiczną na fundusz budowy pomnika w Kole w formie:
- zbiórki ofiar do skarbony stacjonarnej, za zgodą Burmistrza Krotoszyna, w Urzędzie Miejskim w Krotoszynie;
- dobrowolnych wpłat na wyodrębnione dla zbiórki subkonto w Banku Spółdzielczym
w Krotoszynie, nr konta: 34 8410 0003 2001 0000 0710 0002
Proszę o uwagi i uzupełnienia:
Antoni A. Korsak
tel. 514 312 848
